مدل‌سازی فرآیند مکان‌یابی مناطق مستعد تغذیه مصنوعی آب‌های زیرزمینی جهت پخش سیلاب، مبتنی بر تکنیک GIS و روش AHP (مطالعه موردی: آبخوان دشت خوی)

نویسندگان

  • مهدی شفیعی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران - مهندسی و مدیریت منابع آب، گروه مهندسی عمران، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.
  • مهدی قنبرزاده‌لک استادیار گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
چکیده مقاله:

در تحقیق حاضر با بهره‌گیری از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS‌)، مدلی جامع به‌منظور مکان‌یابی مناطق مستعد اجرای تغذیه مصنوعی آبخوان زیرزمینی به ‌روش پخش سیلاب، تهیه شده است. بدین منظور دشت خوی که در سالیان اخیر با افزایش بهره‌برداری از سفره آب زیرزمینی، بیلان آبی منفی داشته است، به‌عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. شانزده معیار شیب، کاربری ‌اراضی، ژﺋﻮمورفولوژی، زمین‌شناسی، فاصله از گسل‌‌، جاده‌، آبراهه‌‌، چاه‌‌‌، چشمه‌ و قنات‌، میزان بارش، دما، تبخیر و تعرق، هدایت الکتریکی، گرادیان هیدرولیکی، ضخامت بخش غیراشباع آبرفت، قابلیت انتقال آبخوان و نفوذپذیری سطحی خاک در قالب چهار خوشه فیزیکی، اقلیمی، هیدرولوژیکی و هیدروژﺋﻮلوژیکی دسته‌بندی شدند. پس از آماده‌سازی لایه‌های اطلاعاتی و تعیین وزن هر کدام از طریق نظرسنجی از کارشناسان، تلفیق لایه‌ها به روش Weighted Sum در محیط ArcGIS، انجام گردید. با حذف مناطق دارای محدودیت، پهنه مورد مطالعه در پنج کلاس طبقه‌بندی شد و تعداد شش سناریو در مناطق بسیار مناسب، پیشنهاد گردید. اولویت‌بندی سناریوها با اجرای مدل پیشنهادی منجر به معرفی سناریوی سوم به‌‌عنوان برترین گزینه شد. نتایج حاکی از آن است که در پهنه‌های غیروسیع، به‌دلیل تشابه بالای خصوصیات اقلیمی و هیدرولوژیکی سایت‌های منتخب، تصمیم نهایی تأثیر اندکی از این شاخص‌ها خواهد پذیرفت.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اولویت‌بندی سناریوها در مدل مکان‌یابی مناطق مستعد تغذیه مصنوعی آبخوان جهت پخش سیلاب، مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکه‌ای ANP (مطالعه موردی: آبخوان دشت خوی)

با بهره‌گیری از روش تحلیل شبکه‌ای (ANP)، مدل تصمیم‌ساز جهت تسهیل اولویت‌بندی سناریوهای تغذیه مصنوعی-پخش سیلاب، تهیه گردید و به‌عنوان مطالعه موردی، نتایج مدل در دشت خوی (دارای محدودیت برداشت منابع آب زیرزمینی)، بررسی شدند. تعداد شش سناریو در مرحله اول تحقیق براساس 16 معیار فنی و روی‌هم‌گذاری لایه‌های GIS پیشنهاد گردیدند. در مرحله دوم، افزون بر معیارهای فوق، کلیه پارامترهای مؤثر در چهار خوشه فنی،...

متن کامل

کاربرد مدل تلفیقی AHP/FUZZY در مکان‌یابی عرصه‌های مناسب پخش سیلاب جهت تغذیه مصنوعی (مطالعه موردی: دشت بوشکان – استان بوشهر)

چکیده امروزه تخلیه آب­ های زیرزمینی و عدم جایگزین شدن این منابع یکی از بزرگ­ترین مشکلاتی است که جوامع بشری با آن روبرو هستند. در دشت بوشکان استفاده گسترده از زمین­ های کشاورزی باعث افت سطح آب زیرزمینی شده است. یکی از راه کارهای مناسب برای کاهش این بحران، تغذیه مصنوعی آب­ های زیرزمینی است. بدین منظور مهم­ترین قدم در طرح پخش سیلاب، مکان­ یابی مناطق مستعد برای پخش آب و نفوذ دادن آن به داخل سفره­ ه...

متن کامل

مکانیابی سایت های مناسب تغذیه مصنوعی منابع آب زیرزمینی و مناطق پخش سیلاب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) (مطالعه موردی: شهرستان سبزوار)

تأمین نیاز آبی بیشتر گیاهان زراعی در مناطق خشک تنها از طریق آبیاری میسر است چه کمبود بارش، بالا بودن تبخیر و توزیع نامناسب بارندگی کشت دیم آنها را از نظر اقتصادی غیر قابل توجیه می‌نماید، از طرفی جریان رودهای دائمی که بتواند نیاز آبی را در بخش‌های مختلف مصرف در این گونه مناطق تأمین نماید، کافی نبوده و بایستی کمبودها از محل‌های دیگر از جمله منابع زیرزمینی جبران شوند. در مناطق خشک و نیمه خشک توزیع...

متن کامل

ارزیابی پتانسیل و مقادیر واقعی تغذیه درآبخوان مناطق شهری و مکان یابی مناطق مستعد تغذیه مصنوعی با استفاده از GIS و AHP (مطالعه موردی: آبخوان شهری ارومیه)

توسعه مناطق شهری تاثیر بسزایی بر روی چرخه آب داشته بطوریکه گسترش سطوح نفوذناپذیر باعث کاهش نفوذ، افزایش رواناب، و تغییر در مقدار و منشأ تغذیه آبخوان شده است. هدف از این تحقیق، برآورد تغذیه آبخوان، تعیین مناطق مستعد برای پخش سیلاب‌های شهری جهت تغذیه مصنوعی آبخوان در شهر ارومیه میباشد. برای این منظور ابتدا مدل تغذیه آبخوان و نقشه های پتانسیل تغذیه و تغذیه واقعی تهیه و سپس بر اساس معیار های تاثیر ...

متن کامل

انتخاب عرصه های مناسب تغذیه مصنوعی به روش پخش سیلاب با کاربرد روش AHP درمحیط GIS (مطالعه موردی منطقه آبید- سربیشه گتوند) )

برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی در دشت های مناطق خشک و نیمه خشک کشور باعث افتشدید سطح آب زیرزمینی شده است. تغذیه مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب راهکاری استکه با آن می توان حجم مخزن آب زیرزمینی را افزایش و روند افت سطح آن را کاهش داد . در اینپژوهش سعی شده است با تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی ،(Analytical Hierarchy process) مناسب ترین عرصه ها را برای عملی...

متن کامل

مکان‌یابی مناطق مستعد تغذیه مصنوعی آب‌های زیرزمینی با روش Fuzzy AHP در استان تهران

در چند دهه گذشته وقوع تغییرات اقلیم و به تبع آن، کاهش نزولات جوی و نیز افزایش جمعیت در مناطق مختلف کشور باعث افزایش تقاضای آب برای مصارف گوناگون نظیر آشامیدن، کشاورزی، صنعتی و غیره شده که این مهم سبب روی ­آوردن به بهره‌­­­­برداری بی­رویه از منابع آب زیرزمینی و افت شدید آن شده است. تکنیک تغذیه مصنوعی به‌­عنوان روشی برای جبران کسری حجم آب­­­­‌های زیرزمینی به‌­ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک مورد است...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 14  شماره 5

صفحات  253- 264

تاریخ انتشار 2019-01-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023